Cilt hastalıkları günümüzde çeşitli faktörlerin de etkisi ile artık daha sık görülüyor. Malign melanom da tedavi sağlanamadığı takdirde hayati tehlike yaratabilen cilt kanserleri listesinin ilk sıralarında yer alıyor. Malign melanom, cildin yüzey tabakasında bulunan ve pigment üreten hücrelerden gelişen bir deri kanseri çeşididir. Malign melanom, cilt kanserleri arasında sık görülen türlerinden biridir. Malign melanoma, derinin en tehlikeli malign tümörüdür. Malign melanom cilt kanseri, dünyada görülme sıklığı en hızlı artan kanser türlerinden biridir. Malign melanom deri kanseri erken evrede tanı konulduğunda etkin bir şekilde tedavi edilebilir. Malign melanom cilt kanseri evrelerine bağlı olarak tedavi planı çizilebilir.
Derinin Görevleri Nedir?
Derinin, epidermis ve dermis olmak üzere iki tabakası bulunmaktadır. Derinin dermis kısmında sinirler, kan ve lenf damarları, ve fibroblast dediğimiz canlı hücreler bulunur. Vücudun en geniş ve en büyük organı olan derinin genel sağlığımız açısından önemli görevleri vardır. Derinin görevleri arasında ilk madde vücudumuzdaki tüm yapılarının bütünlüğünü sağlamaktır. Vücut derimiz iç organları kaplar ve korur. Derimiz, dış çevre ile aramızda aslında bir koruyucu bariyerdir. Olası hasar ve yaralanmalara karşı vücudu korumayı sağlar. Derimiz; bakteri, mikrop gibi etkenlere karşı bir kalkan oluşturur. Derinin görevleri arasında vücutta fazla sıvı kaybını önleme de vardır. Derinin en önemli etkenlerinden biri de vücudun D vitamini almasına yardımcı olmasıdır. Deri aynı zamanda zararlı ultraviyole ışınlarına (UV) karşı bir filtre vazifesi görür. Vücut sıcaklığını dengeleme konusunda da derinin önemli fonksiyonları vardır.
Malign Melanom Cilt Kanseri Nedir?
Malign nedir? Malign, tümörün kötü huylu olduğu ifade eden bir terimdir. Melanom nedir? Melanom, vücudumuzun en büyük organı olan ve derinin rengini sağlayan melanosit hücrelerinin bozulması ile ortaya çıkan bir cilt kanseri türüdür. Malign melanoma, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünüp çoğalması ile meydana gelen bir deri kanseridir. Kısacası, malign melanom kötü huylu cilt kanseri çeşididir. Malign melanom, kötü huylu melanom ya da kutanöz melanom olarak da adlandırılır.
Melanom, hücrelerin aşırı ve kontrolsüz bir şekilde çoğalmalarına sebep olur ve bu deri kanseri türü başka organlara yayılma potansiyeli de taşır. Malign melanom, genellikle cilt yüzeyinde oluşsa da bir ben üzerinde de gelişebilir. Kanserli benler ile de malign melanom görülebilir. Malign melanoma, çoğunlukla yüzde 30 kanserli benler, yüzde 70 oranında ise vücutta lekeler şeklinde kendini gösterir.
Kanserli benler ya da vücutta lekeler genelde kahverengi veya siyah renkte olur; ancak bazı melanom yapıları melanin üretemez. Bu durumda da deri kanseri; pembe, sarıya çalan kahverengi ya da beyaz renkte olabilir.
Malign Melanom Cilt Kanserine Neden Olan Etmenler Nelerdir?
Malign melanom deri kanseri türüne neden olan birçok faktör bulunmaktadır. Malign melanoma cilt kanserine neden olan etmenlerin başında UVA, UVB gibi ultraviyole ışınları gelmektedir. Korunmasız olarak güneş ışığına maruz kalmak, yoğun ultraviyole ışını almak demektir. Güneş en yoğun ultraviyole ışığı içeren etmendir. Ultraviyole ışınları, derinin DNA’sına zarar vererek deri kanseri oluşumuna zemin hazırlar. Yine solaryum da yoğun ultraviyole ışını vererek derinin zarar görmesine yol açar. Son dönemde yapılan araştırmalar da sık solaryuma giden kişilerde malign melanom cilt kanseri riskinin daha fazla olduğunu vurgulamaktadır. Ultraviyole ışınları cilt kanserleri için en önemli faktörlerden biridir.
Malign melanom cilt kanseri için genetik faktörler de etkili olabilmektedir. Ailede cilt kanseri hikayesi önemli bir faktördür. Ailedeki genlerde değişiklik olması sonucu yaşanan gen mutasyonu, malign melanom için bir etmen olabilir.
Malign melanom deri kanseri türüne neden olan bir etmen de kanserli benlerdir. Benlerin çoğu genelde zararsızdır; ancak bazı benler normal gibi görünse de malign melanom özelliklerini taşıyabilir. Konjenital melanositik nevüs denilen doğumsal benler ya da sonradan ortaya çıkan benler malign melanoma cilt kanserine neden olabilirler.
Kemoterapi, organ nakli, lenfoma ya da AIDS gibi bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olan hastalıklar da malign melanom için zemin hazırlayabilir. Sigara içmek her kanser türünde olduğu gibi malign melanom cilt kanseri için de risk yaratır.
Malign Melanom Cilt Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Malign melanom deri kanseri belirtileri için cilt yapısını, ben yapısını ve sayısını doğru bir şekilde takip etmek gerekir. Malign melanom cilt kanseri için tipik belirtiler vardır; ancak kimi zaman nadir de olsa malign melanom başlangıcı hiçbir belirti vermeyebilir. Deri üzerinde yeni çıkan ya da daha önceden olan benler bazı değişiklikler gösteriyorsa en kısa sürede hekime başvurmak gerekir. Benlerin büyümesi, kanaması, renginin ve şeklinin değişmesi, kaşınması, sayısının artması, sınırlarının düzensiz olması malign melanoma cilt kanseri için bir belirti olabilir. Benlerde soyulma, tümsekleşme, sızıntı, benlerde şişme gibi ben yüzeyindeki değişikliklere de malign melonama cilt kanseri açısından dikkat etmek gerekir. Ancak bu tür her semptomun da cilt kanserine yol açmayacağı unutulmamalıdır.
Malign melanom cilt kanseri belirtilerini anlayabilmek için vücuttaki benlerin yerleşimi, sayısı, görünümünü iyi bilinmelidir. Derinin üzerinde yeni bir leke ya da benin oluşması durumunda bu leke ya da ben takip edilmelidir. Şekli, rengi, büyüklüğü diğer leke ya da benlere göre “farklılık arz ediyor mu?” mutlaka takip edilmelidir. Derinin iyileşmeyen yaraları, lekenin dışına taşan pigmentlerin cilde yayılması ya da ciltte yoğun bir hassasiyet olması da göz ardı edilmemelidir. Malign melanom belirtileri, malign melanom yayılma süresi ve oluştuğu alan herkeste farklı şekilde seyredebilir.
Randevu Talep Edin
"*" gerekli alanları gösterir
Malign Melanom Cilt Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Malign melanom cilt kanseri konusunda önlem almak için kişi öncelikle benleri ve vücuttaki lekeleri takip etmelidir. Ayda 1-2 kez bir ayna yardımı ile kişi vücudunun her bölgesinde yer alan benleri ve lekeleri kontrol edebilir.
Malign melanom deri kanseri için ilk olarak fiziksel muayene sağlanır ve kişinin tıbbi geçmiş öyküsü sorgulanır. Bu muayene sırasında cilt kanseri tanısı için kullanılan ilk yöntem dermatoskopidir. Dermatoskopi, benleri 10-20 kat büyütür ve gelişmiş aydınlatma sistemi ile net bir şekilde yapıları gözlemlemeye izin verir. Bu süreçte cilt kanseri lezyonun oluştuğu üst tabaka detaylı bir şekilde görüntülenir. Benlerin cilt kanseri olup olmadığı konusunda ayırıcı tanı için önemli bir yöntemdir.
Dermatoskopi yönteminde cilt üzerinde gezdirilen bir cihaz ile tüm cilt yapısı ve benler incelenir. Bu inceleme sırasında kişi, bir acı ya da ağrı hissetmez. Dermatoskopi muayenesi cilt kanseri tanısı için hekime önemli bulgular verir. Malign melanom erken tanı şansı fiziksel muayene ile yüzde 60 oranındayken, dermatoskopi ile bu oran yüzde 90’dır.
Malign melanom cilt kanseri türünde kesin tanı, cilt biyopsisi denilen patolojik inceleme ile konulur. Eğer şüpheli bir cilt kanseri durumu varsa bölgeden cerrahi olarak doku çıkarılır ve patolojik inceleme sağlanır. Histopatolojik inceleme de denilen bu işlemde, kişinin durumuna göre bölgeye lokal anestezi uygulanır ve lezyon, doku sınırları belirlenerek çıkarılır. Çıkarılan bu lezyon daha sonra laboratuvar ortamında patoloji uzmanları tarafından incelenir.
Malign Melanom Cilt Kanseri İçin Kimler Risk Altında?
Birinci derece akrabalarında bir ya da birden fazla kişide cilt kanseri olan kişilerde malign melanom riski daha yüksektir. Malign melanom cilt kanseri olan kişilerin yaklaşık olarak ailelerinin yüzde 10’unda da aynı cilt hastalıkları görülebilir. Benlerin çoğu zararsız olsa da fazla beni olan kişiler malign melanom cilt kanseri riski taşırlar. Vücuttaki ben sayısının 70-80’den fazla olması durumunda dikkat edilmelidir.
Açık; yani beyaz tenli kişilerde daha koyu tenli kişilere göre malign melanoma görülme riski daha fazladır. Malign melanom için cinsiyet kesin bir risk faktörü olmasa da kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Malign melanoma cilt kanseri kadınlarda sıklıkla alt gövde, erkeklerde üst gövde bölümünde görülür. Kadınlarda daha çok bacakta cilt kanseri belirtileri görülürken; erkeklerde ise sırtta cilt kanseri belirtilerine rastlanır.
Kadınlarda meme ve jinekolojik kanserlerinden sonra en sık görülen kanser türü, malign melanoma cilt kanseridir. Malign melanom, erkeklerde ise 25-34 yaş grubu kişilerde en sık görülen 4. kanser türüdür. Uzun süre ve yoğun bir şekilde güneş ışığına maruz kalanlar, doğumsal çok sayıda beni olanlar, açık tenli gibi kolaylıkla güneş yanığı oluşabilecek deri tipine sahip kişiler de malign melanom açısından risk grubundaki kişilerdir.
Malign Melanom Nasıl Tedavi Edilir?
Malign melanom cilt kanseri tedavisi, deri kanseri evresine göre şekillenir. Malign melanom tanısı konulmasının ardından kanserli dokunun güvenli bir şekilde çıkarılması için öncelikle ciltte güvenlik sınırı belirlenir. Bu güvenlik sınırı deri kanseri çıkarılırken çevredeki sağlıklı dokunun korunması içindir. Bu sınır cilt kanseri evresine göre 3-4 milimetre ya da daha fazla olarak belirlenir. Cilt kanseri tedavisi için uygulanacak cerrahide kişinin durumuna göre lokal ya da genel anestezi uygulanır.
Deri kanseri küçük boyutta ise lokal anestezi ile lezyonlu bölge uyuşturularak cerrahi sağlanır. Eğer deri kanseri dokusu büyükse bu durumda genel anestezi kullanılır. Çünkü büyük bir doku çıkarılır ve doku kaydırma ya da deri yaması gibi estetik müdahaleler de yapılabilir. Cilt kanseri tedavisi genellikle, güvenlik sınırları belirlenen deri kanseri lezyonun tamamen çıkarılmasını sağlayan bir cerrahi şeklinde olur. Ancak gerektiği takdirde lenf bezlerinin temizlenmesi ya da kemoterapi gibi ek tedavi süreçleri de tedavi planına eklenebilir. Malign melanom deri kanseri için tek tedavi yöntemi cerrahi tekniktir.
Malign Melanom Cilt Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Normal bir ben ile malign melanom beni arasındaki farkı ayırt etmek kimi zaman zor olabilir. Çünkü bazen gözle kontrol edildiğinde malign melonom, normal bir ben zannedilebilir. Benlerin takibi için kolay bir tespit yolu ABCD kuralı kullanılabilir. Bu kurala göre; A basamağında asimetri kontrolü yapılmalıdır. Benin bir yarısı diğer yarısına şekil ya da renk olarak benziyor mu kontrol edilmelidir. B basamağı border; yani sınır kontrolünü ifade eder. Benin sınırları düzenli mi, düzensiz mi kontrol edilmelidir. C basamağında ise color; yani renk kontrolü sağlanır. Bu aşamada benlerin renginin homojen olup olmadığı kontrol edilir. Kahverengi, siyah, gri, kırmızı, beyaz gibi renklerden iki ya da daha fazlasının olması tehlikeli bir durumu ifade edebilir. D basamağı ise diameter; yani çap kontrolünü demektir. Ben çapının 6 milimetreden büyük olması dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Genel istatistiklere bakıldığında malign melanom cilt kanseri daha çok 15-29 yaş arası gençlerde görülen önemli bir cilt hastalığıdır. Ancak malign melanom cilt kanseri için bu, kesin bir kriter değildir; çünkü malign melanom deri kanseri ileri yaşlarda da görülebilir.
Malign melanom cilt kanserinden korunmak için en önemli kural, öncelikle ultraviyole maruziyetini azaltmaktır. Öncelikle yüksek faktörlü güneş kremleri ile cildinizi koruyun. Korunmasız bir şekilde güneş ışınlarının en dik ve zararlı olduğu 11:00 ile 16:00 arası güneşe çıkmayın. Koruyucu güneş kreminizi sık sık yenileyin. Geniş kenarlı şapka ve gözlüklerle cildinizi mümkün olduğu kadar güneşten koruyun.
Solaryum, cilt kanseri oluşumuna yol açan bir faktördür. Mümkünse tercih edilmemelidir. Cilt sağlığınız için kozmetik ürünlerinin son kullanma tarihine ve içeriğine dikkat edin. Her kanser türünde olduğu gibi sigara deri kanseri için de bir risk faktörüdür. Cilt kanserinden korunmak için sigara içilmemesi gerekir. Vücutta lekeler ve benler takip edilmelidir. Ayda en az 1-2 kez ayna karşısında kontrol sağlanmalıdır.
